Τετάρτη 5 Ιουνίου 2013

ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΤΗΣ  ΠΑΙΔΙΚΗΣ  ΖΩΓΡΑΦΙΑΣ










             ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΙΧΝΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ.

  Το παιδικό ιχνογράφημα αποτελεί μια εκφραστική διαγωγή με καθαρά δικό της ύφος, που δεν είναι εύκολο να το αναπαράγει αυθεντικά ο ενήλικας. Αυθόρμητη και παγκόσμια, υπακούει σε ορισμένους δικούς της νόμους και διαγράφει μια δική της εξέλιξη.

            Τα στάδια ανάπτυξης του παιδικού σχεδίου σύμφωνα με τον Luquet είναι τα εξής:
·        Το στάδιο του τυχαίου ρεαλισμού (2-3 ετών).  Οι γραμμές του παιδιού αποκτούν νόημα και έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του εμπρόθετου σχεδίου.
·        Το στάδιο του άστοχου (ή παραδρομισμένου) ρεαλισμού (3-4 ετών).  Τα παιδικά ιχνογραφήματα χαρακτηρίζονται από δυσαναλογίες, τοπολογικά σφάλματα και ύπαρξη στοιχείων που στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτα.
·        Το στάδιο του λογικού ή νοητικού ρεαλισμού (4-10 ετών περίπου).  Το παιδικό σχέδιο επηρεάζεται από ένα «εσωτερικό πρότυπο», έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να ιχνογραφεί δίχως να χρειάζεται να παρατηρεί το αντικείμενο.
·        Το στάδιο του οπτικού ρεαλισμού (10-12 ετών).  Αυτό το στάδιο έχει έντονο το στοιχείο της προοπτικής και των προβολικών σχέσεων, δηλαδή το παιδί ιχνογραφεί αυτό που ακριβώς βλέπει.
Το παιδί κατά την ιχνογραφική του δραστηριότητα έλκεται από μορφές και τις αναπαριστά με πρώτη την αναπαράσταση του ανθρώπου.  Τον 3ο χρόνο το παιδί ζωγραφίζει τον άνθρωπο κεφάλα –  ζωγραφίζει τον εαυτό του.  Στον 5ο χρόνο της ζωής του το σώμα του ανθρώπου που ζωγραφίζει δεν είναι ωοειδές και τα χέρια δεν έχουν αρθρώσεις / δεν υπάρχουν σημεία σύνδεσης – ζωγραφίζει κάποιον άλλο και όχι τον εαυτό του αυτή τη χρονική στιγμή.
Στην ηλικία των 7 ετών,  δεν υπάρχουν λαιμός και αρθρώσεις στα σχέδια, ενώ υπάρχουν οι λεπτομέρειες στο πρόσωπο και τα ρούχα (πχ. κουμπιά).  Από την ηλικία των 7,5-8 χρονών τα σχέδια χαρακτηρίζονται για τις σωστές αναλογίες στο σώμα και τις λεπτομέρειες στα σημεία σύνδεσης (πχ. ζωγραφίζει ένα πρόσωπο της οικογένειας του και το σχήμα έχει κάποια ρεαλιστικά στοιχεία.  Ο 8ος χρόνος χαρακτηρίζεται για τη συνύπαρξη στοιχείων  προφίλ (πχ. φαίνεται να παίζει μπάλα) και ανφάς.  Τέλος, σε ηλικία 9-9,5 χρονών έχουμε την εμφάνιση τυποποιημένου και συμβατικού στυλ με κάποια στοιχεία που αναπαριστούν τα χαρακτηριστικά συγκεκριμένων ατόμων.  Παρόλα αυτά υπάρχουν και μη ρεαλιστικά στοιχεία (πχ. τα πόδια προς τα έξω).


·        Αν το ελεύθερο σχέδιο του παιδιού είναι συμμετρικό, απλό, με ελαφρά χρώματα, χωρίς  πολλές φιγούρες  και με σεβασμό στους νόμους της προοπτικής, τούτο σημαίνει ότι πρόκειται για άτομο προσαρμοσμένο στη ζωή, τακτικό, παρατηρητικό, με έντονα  τα σημάδια  της ψυχικής υγείας. 
 Όταν  το ιχνογράφημα,  που παρουσιάζει  ανθρώπινο σώμα  είναι μεγάλο και επιβλητικό, τούτο σημαίνει πως το πρόσωπο τούτο  θαυμάζεται από το παιδί  και θέλει να του μοιάσει.
 Αν το σχέδιο έχει ελλείψεις, παραλείψεις, με άσχημο πρόσωπο,  αυτό αποδεικνύει πως  το παιδί  τρέφει μίσος και αντιπάθεια στο εικονιζόμενο άτομο.
·        Αν σχεδιάζει συχνά το πρόσωπό του, φανερώνει ένα κυρίαρχο τύπο παιδιού με εγωκεντρικές τάσεις.
·        Αν  στο σχέδιο του παιδιού παραλείπονται τα αφτιά, ενδέχεται να μην ακούει καλά, αν τα  μάτια είναι μεγάλα  και εκφραστικά, σημαίνει  εξωστρεφή κοινωνικό τύπο, ενώ το αντίθετο  φανερώνει κλειστό και εσωστρεφή τύπο με τάσεις απομόνωσης.
 Μικρές κα έντονες βλεφαρίδες προδίδουν εύθυμο τύπο, ενώ μικρές και κυκλικές παρουσιάζουν παιδί, στο οποίο κυριαρχεί ο ναρκισσισμός.
Εγωκεντρικές τάσεις με στενότητα πνεύματος  φανερώνει το σχέδιο του παιδιού, που αντί για κόρες  σημειώνει στα μάτια τελείες,  χωρίς κόγχες και βλεφαρίδες.
·        Αν τα χείλη είναι έντονα βαμμένα και σχηματίζουν ημικύκλιο  προς τα κάτω, με ρουθούνια  μεγαλύτερα του κανονικού  αυτό σημαίνει  πως το παιδί  έχει  ανασφάλεια, συναισθήματα  ενοχής  και διακατέχεται από φόβο  και ταραχή, ενώ αντίθετα  τα παχιά χείλη  με ίσια  και καμπυλωτή γραμμή και τα λοιπά σημεία του σώματος  αναλογικά τοποθετημένα, φανερώνουν ένα συναισθηματικό  τύπο παιδιού, που του αρέσει η πολυλογία και η συζήτηση. Η έλλειψη στόµατος αποτελεί ένδειξη πιθανών καταναγκασµών και άγχους ή αλλιώς φανερώνει µια ντροπαλότητα και τάσεις για κοινωνική απόσυρση.
      Αν, τέλος, στις προσωπογραφίες το παιδί  ζωγραφίζει πρόσωπα, στα οποία  παρουσιάζεται το στόμα ανοιχτό και τα αφτιά αρκετά μεγάλα, χωρίς  πολλές λεπτομέρειες, αυτό σημαίνει πως στο σπίτι το παιδί ακούει λίγα, δεν δίνουν την απαραίτητη προσοχή στα λεγόμενα τους, κρυφομιλούν συχνά κοντά του ή συνεννοούνται με υπονοούμενα. 
·        Η προτίμηση των χρωμάτων στην παιδική ζωγραφιά έχει σχέση με την ηλικία, το χαρακτήρα και την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού. Μέσα από τα χρώματα το παιδί εκφράζεται. Γενικά οι ανοιχτοί τόνοι χρωμάτων δείχνουν εξωστρέφεια, ενώ οι σκοτεινοί την εσωστρέφεια του χαρακτήρα. Η ερμηνεία που δίνεται στην επιλογή των χρωμάτων από το παιδί, είναι οι εξής: 
Πολυχρωμία: αίσθηση χαράς και γιορτής
·        Έντονα χρώματα: τα παιδιά την ώρα της ζωγραφικής τους δημιουργίας βρίσκονται σε κατάσταση έντασης.
Επικράτηση κόκκινου χρώματος: το κόκκινο χρώμα δηλώνει δυναμισμό. Δηλώνει ζωηρές συγκινήσεις και ενστικτώδεις παρορμήσεις. Η συνεχής χρήση του από τα παιδιά, ίσως υποδηλώνει και κάποια νευρωτική συμπεριφορά.
Επικράτηση του πορτοκαλί χρώματος: το πορτοκαλί χρώμα δηλώνει ζεστή συμπεριφορά, ηρεμία και συναισθηματισμό
Επικράτηση του κίτρινου χρώματος: δηλώνει δυναμισμό, φιλοδοξία και έντονη δράση.
Επικράτηση του καφέ χρώματος: το καφέ χρώμα δείχνει ενοχή.
Επικράτηση του μπλε χρώματος: τα παιδιά που χρησιμοποιούν το μπλε, δείχνουν ανεπτυγμένη λογική και ρυθμιζόμενη συναισθηματική συμπεριφορά.
Επικράτηση του πράσινου χρώματος: δηλώνει επιμονή, πείσμα, επιθυμία για διάκριση καθώς και στροφή στον εαυτό του.
Επικράτηση ροζ χρώματος: είναι χρώμα που χρησιμοποιείτε κυρίως από τα κορίτσια και δηλώνει την γυναικεία φύση και την αίσθηση ηρεμίας.
Η επικράτηση του μαύρου: το προτιμούν κυρίως τα εσωστρεφή παιδιά. Συμβολίζει τον φόβο, την ανησυχία και την επιθυμία περιθωριοποίησης.
Επικράτηση του γκρίζου: χρησιμοποιείται κυρίως από παιδιά εσωστρεφή, δύσκολα και με πνεύμα αντιλογίας. 
Επικράτηση του άσπρου: τα δειλά παιδιά φτιάχνουν μικρά σχέδια αφήνοντας το υπόλοιπο χαρτί κενό
Το παιδί, μέσα από την παιδική ζωγραφιά, εκφράζεται μέσω τον συμβόλων. Εκφράζει την εσωτερική του ζωή και την εσωτερική του αναγκαιότητα. Συχνά αυτό που δεν μπορεί να πει, αυτό που το στεναχωρεί, το φοβίζει ή το προβληματίζει. Η ερμηνεία, λοιπόν της παιδικής ζωγραφιάς είναι διάσπαρτη από συμβολισμούς, οι κυριότεροι από αυτούς είναι οι εξής:
Το δεξί μισό του χαρτιού: εκφράζει την λογική και αντιπροσωπεύει τον πατρικό πόλο ή αντικείμενα τοποθετημένα στο δεξί μέρος του χαρτιού δείχνουν εξωστρέφεια και δυναμισμό.
Το αριστερό μισό του χαρτιού: αντιπροσωπεύει τον μητρικό πόλο και συμβολίζει την στροφή προς το παρελθόν.
Το μουτζούρωμα: με το μουτζούρωμα το παιδί μπορεί να θέλει να κρύψει κάτι που αυθόρμητα ήρθε στο φως. Κατά τους ψυχολόγους το μουτζούρωμα, αποτελεί σύμπτωμα μεγάλης ψυχοκινητικότητας και απουσίας αναστολών.
Η καρδιά: συμβολίζει τα πρώτα αισθηματικά σκιρτήματα των παιδιών
Το σπίτι: συμβολίζει τις σχέσεις του παιδιού με την οικογένειά του. Αν η γραμμή του σπιτιού είναι πατημένη και παχιά υποδηλώνει ένα παιδί επιθετικό, απαιτητικό. Ένα σπίτι χωρίς παράθυρα, σημαίνει ότι το παιδί, δεν νιώθει άνετα σ’ αυτό. Ένα καλοζωγραφισμένο σπίτι είναι η έκφραση ενός πλήρους ισορροπημένου παιδιού.
Το τζάκι : είναι σύμβολο συντροφικότητας, θαλπωρής και αγάπης. Αν ο καπνός της καμινάδας κατευθύνεται δεξιά, το παιδί κοιτάζει αισιόδοξα το μέλλον • αν κατευθύνεται προς τα αριστερά δηλώνει εσωστρέφεια. Και τέλος αν ο καπνός κρύβει τον ήλιο είναι ένδειξη κατάθλιψης
Ο ήλιος: συμβολίζει συχνά τον πατέρα του παιδιού και από το μέγεθος που επιλέγει το παιδί να του δώσει, εκφράζει τη σημασία που αποδίδει το τελευταίο στο ρόλο του πατέρα. 



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου